1 Inleiding

Bij dit spel moet je (net als bij 10-op een rij) blokjes in de gaten schieten, maar nu 10 op een rij zien te verkrijgen. Dat bleek veel te moeilijk, en niet echt een ruimtespel (zie tekening 1).
Bij ruimtevaart denk je aan: planeten, UFO’s, zwarte gaten enz. De gaten van 10-op een rij bleven "hangen" en zo kregen we;

Tekening 1: Een ontwerp voor 10-op een rij.

2 De gatenplaneet.

Bij dit spel is het de bedoeling om "UFO's" (de speelballen) naar de planeet te gooien. Als een UFO in een "krater" komt, krijgt de speler punten en wordt de UFO teruggeschoten in de ruimte. Een teller houdt de stand bij.(zie tekening 2).

probleem: - De planeet gaat tollen -> Dat is niet erg, het wordt leuker. - Omdat jij zelf in de ruimte van de UFO's zweeft, kan je ertegenaan botsen. We hadden daarvoor oplossingen bedacht als: je moet achter een bepaalde lijn blijven, maar de UFO's houden zich daar niet aan. -> Een koepel lost dat probleem op.

Tekening 2: Gatenplaneet met UFO's.

3. De planeet Gatenkaas.

Dit spel is een "opvolger" van de gatenplaneet. Het principe is hetzelfde alleen de planeet (en UFO’s) zitten nu in een koepel met gaten, waar je een soort biljartkeu doorheen kan steken. Verder is het nog steeds de bedoeling om de UFO’s in gaten van de gatenplaneet te stoten. (zie tekening 3).

probleem:
-het is zeer moeilijk, want zodra een UFO en / of de planeet geraakt wordt blijft hij bewegen. -> dat kan leuk zijn, maar te moeilijk is ook niet leuk.
-de UFO's kunnen door de gaten terug naar buiten schieten. -> de oplossing wordt gegeven in het volgende spel.

Tekening 3: De planeet Gatenkaas met UFO's in een koepel.

4. Space Jart

Dit is het eindresultaat van alle stappen. Hierbij is het de bedoeling om de ballen (de vroegere UFO’s) uit de bolvormige "koepel" te schieten. Je hebt n.l. een "bol" met daarin de ballen. In de "bol" zitten gaten waar de ballen door kunnen. Daaromheen zit nog een "bol" met kleinere gaten waar de ballen niet doorheen kunnen, daardoor moet je de keu steken, waarmee je de ballen door een gat in de tussenruimte van de twee "koepelbollen" kunt stoten. Het leuke aan dit spel is dat het zowel binnen als buiten je ruimteschip, -station te spelen is. Ook valt er een kleine en een grote versie van te maken, als je weinig ruimte hebt kan je de kleinere versie gebruiken. Misschien valt er met water, of luchtdruk ook wel een aardse versie van te maken.

Met dit ontwerp blijven er nog twee probleempjes over:

• De UFO’s kunnen terug de "binnenbol" inschieten -> Dat is ook niet erg, je hebt een extra speelbal.
• Als er een bal gespeeld is, zullen er veel ballen gaan bewegen, omdat hij er tegenaan komt. Zo kan er een bal in een gat komen, die de speler zelf niet gespeeld heeft. -> Die ballen tellen niet ! De speler moet eerst aanwijzen welke bal hij zal spelen (zie spelregels).

5 Materialen

De bol is gemaakt van doorzichtig plastic (bijv. vijverfolie) en bestaat uit een aantal segmenten, zoals bij een strandbal. In elke naad is een spanveer verwerkt om de bol in vorm te houden. De spanveer is gemaakt van verenstaal en kan ingedraaid (opgevouwen) worden.Op tekening 4 zie je een schematische tekening van de bol. (Let op de rits die rondom de bol in het plastic is verwerkt).Als je de ritssluiting los ritst, kun je de bol openklappen en plat vouwen om te vervoeren en / of op te bergen.

De twee bollen mogen ten opzichte van elkaar niet ronddraaien in moeten dus op verschillende plaatsen aan elkaar vastzitten. Daarvoor hebben we steuntjes van rubberlatex bedacht, die op de binnenbol worden geplakt (zie tekening 5a + 5b) en die je In "plateautjes" van de buitenbol kunt klikken.

Ook mag het spel niet gaan zweven. Daarom zetten we de buitenbol met een soort zuignap van rubberlatex op de "vloer" vast (tekening 6). Eerst dachten we aan een magneet, maar in een ruimtevoertuig zijn allerlei elektrische apparaten die ontregelt zouden raken door een magneet, dus dat gaat niet.

Je speelt met 11 holle ballen met een diameter van + 7 cm. van plastic met eennummer erop.
In de buitenbol zitten 6 gaten met een diameter van + 5 cm. om te stoten (zie tekening 7).
In de binnenbol zitten 9 gaten.(zie tekening 8)
3 x groot (d = 15cm.)
3 x middel (d = 10 cm.)
3 x klein ( d. = 8 cm.)

De gaten in de buitenbol zitten tegenover de gaten in de binnenbol.
De binnen- en buitenbol zijn gemaakt van (stevig> doorzichtig plastic met spanveren, een rits, en (het belangrijkste) de gaten.

6 Spelregels:

Beginsituatie: alle ballen zitten in de binnenste bol. Je begint met 0 punten. Je gaat net zolang dooi totdat iemand bij 100 is, die heeft gewonnen. Als alle ballen op zijn heeft de speler die dan het hoogste aantal heeft gewonnen. Je stoot met een keu door de buitenbol (en de binnenbol) en probeert 'n bal te raken die in de binnenste bol zit. Je moet proberen om een bal in een zo’n klein mogelijk gat te stoten.

PAS OP: ALS JE GESTOTEN HEBT MOET JE METEEN DE KEU TERUGTREKKEN !
Je mag net zo lang spelen, totdat je een bal gemist hebt.
Je moet van tevoren zeggen welke bal je gaat raken. Alle ballen zijn genummerd.

HOEVEEL PERSONEN? Dit spel is bedoeld om met 1-4 spelers te spelen. (+1 scheidsrechter).

SITUATIES:
• de bal mag direct terugkaatsen. (telt wel, normale waarde).
• de bal ketst tussen de wanden. (Bonus van 2 punten)
• De bal mag een maal tegen de wand van de binnenbol kaatsen voordat hij in een gat verdwijnt. (Bonus van 3 punten)
• Een combinatie mag ook.
• Je mag met je keu de buiten- en binnenwand raken als je stoot.

PUNTENTELLING:

• GROTE GATEN (ROOD> - 5 punten
• MIDDELMATIGE GATEN (GEEL> - 7 punten
• KLEINE GATEN <GROEN> - 10 punten
• VIA EEN WAND IN EEN GAT-- 3 bonuspunten erbij.
• "MET EFFECT" IN DE BUITENSTE RAND STOTEN = 2 bonuspunten erbij.
• COMBINATIE MAG OOK.
• BIJ ALLEBEI GELDT: DE WAARDE VAN HET GAT + DE BONUSSCORE.

Click hier voor fotoserie van voorbereiding en presentatie op de Space-Expo te Noordwijk.

Bovenstaande is een uitvloeisel van het in het kader van in 1997 uitgevoerd project 'ruimtevaart in de klas'. Dit programma werd mede georganiseerd door Stichting Weten in opdracht van het NISO. Hierbij gaven diverse ruimtevaartdeskundigen lezingen op middelbare scholen. Vanuit DESC is de scholengemeenschap Were Di uit Valkenswaard bezocht. Diverse leerlingen hebben hierbij zeer actief aan dit ruitevaartproject gewerkt. Een van de onderdelen bestond uit het onwikkelen van een overlevingspakket voor in de ruimte. Op deze school heeft het overlevingspakket zich vooral toegespitst op het bedenken van een spel. Bij een afsluitende dag in het Space Expo in Noordwijk behaalde de leerlingen van het Space Jart project de eerste prijs ! Hoe kan het ook anders met zo'n idee !!!
Het spel 'SpaceJart' is een idee van de leerlingen van scholengemeenschap Were Di te Valkenswaard. Bij hen rusten ook alle rechten hiervoor.